Cultuur maakt het verschil
AMSTERDAM, 6 februari 2017.
Op Europadag (9 mei) zal de European Cultural Foundation vier laureaten onderscheiden met de ECF Princess Margriet Award for Culture 2017: schrijfster en journaliste Aslı Erdoğan (Istanbul), schrijver en wetenschapper Navid Kermani (Keulen), musicus Luc Mishalle (Brussel), en beeldend kunstenaar Marina Naprushkina (Berlijn).
De prijs wordt uitgereikt aan kunstenaars en denkers die ons uitdagen om anders te kijken naar onze samenleving. De European Cultural Foundation (ECF) is overtuigd dat cultuur het verschil maakt. Cultuur speelt een belangrijke rol in politieke en sociale verandering. Het werk van de laureaten laat dat overtuigend zien. De prijsuitreiking vindt plaats in cultuurpaleis Paradiso in Amsterdam, op 9 mei 2017 (Dag van Europa).
Democratie vraagt om verbeelding
European Cultural Foundation staat voor democratie, diversiteit, gelijkheid en solidariteit. De ECF Princess Margriet Award for Culture is een jaarlijkse prijs die ECF toekent aan kunstenaars en denkers die de democratie verrijken met hun verbeeldingskracht. De laureaten van 2017 zijn van verschillende generaties, afkomstig uit verschillende delen van Europa en werken vanuit verschillende culturele disciplines. Toch zijn deze vier uitzonderlijke kunstenaars en denkers ook met elkaar verbonden door hun grote moed in het opnieuw vormgeven van de samenleving. De laureaten laten ons zien hoe cultuur een positief antwoord kan geven op fragmentatie in Europa.
Cultuur vormt de samenleving
De jury van de ECF Princess Margriet Award for Culture was unaniem in haar beslissing om dit jaar uitzonderlijkerwijs vier laureaten te eren. ‘Alle laureaten streven ernaar een snaar te raken bij mensen die het niet per definitie met hen eens zijn, vraagtekens te zetten bij heersende opvattingen en vooral te luisteren. En zij dagen ons uit hetzelfde te doen,’ aldus Katherine Watson, directeur van ECF. ‘Luc Mishalle en Marina Naprushkina spelen een uiterst actieve rol in hun eigen lokale gemeenschappen in Brussel en Berlijn, waarin mensen uit verschillende culturen nieuwe invulling geven aan maatschappelijke betrokkenheid. De invloed van Navid Kermani en Aslı Erdoğan in Duitsland en Turkije reikt verder dan hun eigen netwerken en – door middel van literatuur, journalistiek en media – inspireren zij een breed en inclusief publiek, over grenzen heen. Zij verbreden de horizon en openen het debat.’
Samen verrijken deze vier uitzonderlijke mensen het culturele landschap in Europa. Door vanuit cultuur te reageren op prangende kwesties geven zij het voorbeeld en laten zij zien hoe cultuur daadwerkelijk een essentieel bouwsteen is van de samenleving van de toekomst.
De vier laureaten van de ECF Princess Margriet Award for Culture 2017
Aslı Erdoğan, Istanbul (1967)
Schrijfster, mensenrechtenactivist, en politiek essayist over onderwerpen als geweld, discriminatie en mensenrechten. Aslı Erdoğan schreef na de publicatie van haar eerste roman De mosselman in 1994 verschillende romans, novellen, verhalenbundels en poëtisch proza. Als schrijfster in Turkije draagt Erdoğan bij aan de visie van een 21e eeuwse samenleving gebaseerd op politieke en culturele inclusiviteit. Sinds 1998 is zij werkzaam als columnist en journalist, met name voor de krant Radikal, en als columniste voor Özgür Gündem [Vrije agenda], een tweetalig pro-Koerdisch dagblad waarvoor ze schreef tot haar arrestatie op 16 augustus 2016. Haar arrestatie kwam in de slipstream van de aanhouding van meer dan twintig andere journalisten en werknemers van Özgür Gündem, dat per decreet werd gesloten tijdens de noodtoestand in Turkije na de mislukte staatsgreep van 15 juli 2016. Erdoğan is in januari vrijgelaten, maar mag het land niet uit omdat haar rechtszaak nog loopt.
Navid Kermani, Keulen (1967)
Schrijver, hoogleraar oriëntalistiek, journalist en een van de meest toonaangevende intellectuelen van Duitsland. Te midden van de verdeeldheid over het vluchtelingenprobleem, biedt Kermani een verhelderend perspectief op de acceptatie van migranten. In zijn werk laat hij zien hoe vervlochten de fundamenten van de Europese en islamitische culturen zijn. Hij smeedt expliciet verbindingen tussen de islamitische en Europese filosofie als een analogie voor de manieren waarop de islamitische culturen en het progressieve denken vanuit de Europese Verlichting met elkaar verbonden zijn. Het overkoepelende thema in een groot deel van Kermani’s werk is de relatie tussen de islamitische, joodse en christelijke tradities. De veronderstelde ideologische verschillen tussen Europa (of het Westen) en de islamitische wereld zijn, naar zijn mening, grotendeels fictief. In zijn fictie behandelt Kermani existentiële thema’s zoals de dood, vervoering en kunst. Zijn meest recente roman Sozusagen Paris staat in het teken van de liefde. Kermani’s uitzonderlijke bijdrage aan het culturele debat is dat hij een toenemend extremistisch verhaal van discriminatie en racisme aan de kaak stelt. Hij geeft een positieve boodschap als tegenwicht voor de fragmentatiepolitiek en de angst voor migranten en vluchtelingen.
Luc Mishalle, Brussel (1953)
Saxofonist, componist en curator die interculturele muziekprojecten en -uitvoeringen bedenkt en leidt om verschillende groepen in de samenleving tot elkaar te brengen. Mishalle is artistiek directeur van MET-X, een in Brussel gevestigd huis van muziekmakers. Samen met professionele- en amateurmuzikanten en een klein, flexibel team is hij de drijvende kracht achter een breed scala aan muzikale projecten en educatieve processen. Muzikanten uit alle generaties immigranten zijn zeer welkom om mee te doen. De projecten van Mishalle zijn steevast gericht op community building, veelal ingebed in Brusselse wijken, maar ook elders in Europa en in Noord- en West-Afrika. Mishalle, een kunstenaar met tientallen jaren ervaring, zeer bescheiden en open-minded, weet gebruik te maken van gevoelens van verbondenheid en integratie om aldus op muzikale wijze vorm te geven aan de nieuwe sociale samenstelling van Europa.
Marina Naprushkina, Berlijn (1981)
Kunstenaar in Berlijn die sinds 2007 onder de vlag van het denkbeeldige Office for Anti-Propaganda multimediaprojecten, waaronder video’s, installaties en kranten, tot stand brengt. Vanuit haar eigen jeugdervaringen in Wit-Rusland onderzoekt Naprushkina de structuur van autoritaire systemen en vraagt ze zich af welke rol kritische cultuur kan spelen om politieke verandering teweeg te brengen. Een steeds terugkerend thema in het werk van de kunstenares is hoe kunst politieke verbeelding kan inspireren en een sociale basis kan creëren die tot buiten het gebruikelijke kunstpubliek reikt. Dat laat Naprushkina duidelijk zien in haar project Neue Nachbarschaft, een zelforganiserende gemeenschap in Moabit. Hier wordt gebruik gemaakt van cultuur in de ruime zin van het woord om een sociale omgeving te creëren die alle culturele grenzen doorbreekt, participatief en beslist niet paternalistisch is. Self-empowerment vormt de grondslag voor Neue Nachbarshaft. Geëngageerde kunst en creatief activisme brengen de minder zichtbare controlemechanismen waarmee nieuwkomers worden geconfronteerd aan het licht. Daardoor worden vooroordelen aan de kaak gesteld en nieuwe allianties gesmeed. Samen vinden ‘nieuwe’ en ‘oude’ inwoners van Berlijn hier via cultuur een andere manier van samenleven.
Meer over het Award en ECF
De ECF Princess Margriet Award for Culture
Alle eerdere laureaten van de ECF Princess Margriet Award for Culture, van wijlen cultuurtheoreticus Stuart Hall tot de geëngageerde Hongaarse theatermakers Krétakör, hebben laten zien hoe cultuur bruggen kan slaan en zeer uiteenlopende groepen actief bij de samenleving kan betrekken. De nadruk ligt dan ook op een meer inclusief Europa, waarin tegenstellingen worden overbrugd in plaats van benadrukt.
De Princess Margriet Award for Culture werd in 2008 opgezet door ECF en is vernoemd naar de voormalige president van de stichting, Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet der Nederlanden. De prijs werd opgericht in samenwerking met de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en Buitenlandse Zaken, die de Award van 2008-2012 ondersteunden.
ECF nodigt nominatoren uit verschillende Europese landen en van diverse disciplines uit om elk één nominatie te doen. Vervolgens worden dossiers over het werk van de genomineerden samengesteld en aan de juryleden toegezonden, voorafgaand aan de juryvergadering. De jury selecteert de laureaten tijdens een tweedaagse juryvergadering in Amsterdam.
De jury 2017
Een internationale, interdisciplinaire jury, voorgezeten door ECF-directeur Katherine Watson, is in november 2016 bijeengekomen om de laureaten voor 2017 te selecteren.
De vijf leden van de jury 2017 zijn:
- Andreas Broeckmann (curator, Leuphana Arts Program, Lüneburg / Berlin)
- Juan Freire (founding partner van XTribe, EduCaaS en inViable, Madrid)
- Ivan Krastev (voorzitter van het Centre for Liberal Strategies, Sofia)
- Ruth Mackenzie (artistiek directeur van het Holland Festival, Amsterdam)
- Saskia van Stein (directeur van Bureau Europa, platform voor architectuur & design, Maastricht).
Over de European Cultural Foundation (ECF)
Sinds 1954 speelt ECF een actieve rol in het ondersteunen en bevorderen van cultuur in Europa. ECF is overtuigd dat cultuur de manier waarop wij samenleven, vormgeeft en de banden van Europese solidariteit versterkt. Cultuur kan een brug slaan tussen verschillende groepen en mensen op fundamenteel niveau met elkaar verbinden. ECF biedt cultuurmakers een podium om hun ideeën te presenteren, verbindt hen - met elkaar, en met nieuwe groeperingen en nieuw publiek - en helpt hen hun ideeën verder uit te dragen. Hiermee werkt ECF aan een open, inclusief Europa. In haar rol als president van ECF zet Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Laurentien zich actief in voor deze missie.